Od sierpnia 2025 roku chodzenie poza szlakiem w słowackich Tatrach stało się dużo trudniejsze. Strażnicy TANAP-u rozdają mandaty nawet na łatwych podejściach na Łomnice i Gerlach, a kluczem do legalnego poruszania się w terenie I–III UIAA jest teraz specjalny kurs JAMES i wpis do ich bazy. Sprawa budzi ogromne emocje – od zarzutów o „nabijanie kasy”, po pytania o praworządność przepisów.

Skąd ta zmiana?

Kilka lat temu TANAP zaktualizował przepisy, wprowadzając rozróżnienie:

1) łatwe górskie chodzenie (do III w skali UIAA),

2) wspinaczka (od III w górę).

Problem w tym, że przez długi czas brakowało jasnego wyjaśnienia, co oznacza „odpowiednie przygotowanie” wymagane przy poruszaniu się w terenie do III.

Jak jest teraz?

Z rozmów z ludźmi z organizacji JAMES wynika, że sprawa wygląda następująco:

1) Alpenverein, KW czy inne legitymacje klubowe nie dają prawa do chodzenia w terenie I–III. Uprawniają jedynie do wspinaczki powyżej III UIAA.

2) Żeby legalnie wejść np. na Łomnicę czy Gerlacha bez przewodnika, trzeba mieć ukończony specjalny kurs organizowany przez JAMES (albo przez instruktora z certyfikatem JAMES).

3) Absolwenci takiego kursu są wpisywani do oficjalnej bazy słowackiej, do której mają dostęp strażnicy TANAP-u.

W praktyce oznacza to, że w tej chwili łatwe drogi (I–III) są zarezerwowane wyłącznie dla osób po kursie JAMES i zarejestrowanych w tej bazie.

Strażnicy parkowi w ostatnich tygodniach są bardzo wyczuleni na łamanie tych zasad – szczególnie jeśli chodzi o turystów z Polski. Słowacy mówią wprost, że „plaga Polaków” chodzących poza szlakami bez przewodnika stała się poważnym problemem.

Dodatkowo:

Paweł na grupie Tatry – Poza szlakiem pisze:

“The PZA is a respected national federation, but we are currently unable to assess many of the commercial courses that exist abroad. In the future, we hope to reach a conclusion with the PZA and other federations about which courses we will accept.”

Poszedłem inną ścieżką. Uznanie na podstawie doświadczenia. Doświadczenie poświadczone wykazem przejść z zimy i lata (potwierdzone podpisem instruktora). Wykaz typowo wspinaczkowy.

Edit 14.08.2025

Sprawa jest jeszcze zabawniejsza. Otóż dostarczyłem następujące dokumenty do wniosku o uznanie kwalifikacji (wszystko ukończone w PZA):

a) karta taternika

b) zaświadczenie ukończenia kursu taternickiego letniego

c) zaświadczenie ukończenia kursu taternickiego zimowego

d) zaświadczenie ukończenia kursu turystyki zimowego I i II

e) jakieś kursy lawinowe

f) legitymację KW

Odpowiedź:
“Dear foreign applicants for the approval of movement in the Tatra National Park and for performing low-difficulty mountaineering. We are currently unable to assess the content, quality, or correctness of the methodology of the courses you have completed outside the territory of Slovakia.”

Zapraszają na kursy 😃

Jak zdobyć uprawnienia JAMES do poruszania się poza szlakiem (I–III UIAA)?

Jeśli nie jesteś członkiem SHS JAMES, możesz uzyskać odpowiednie uprawnienia i zostać wpisanym do ich systemu:

  1. Złóż wniosek – formularz znajdziesz na stronie JAMES, trzeba dołączyć wymagane dokumenty.
  2. Opłać rejestrację – jednorazowa opłata administracyjna wynosi 40 €:
    • 20 € to opłata rejestracyjna (taka sama jak dla członków),
    • 20 € to dodatkowa opłata administracyjna.
      Płatności dokonuje się na konto: SK30 0200 0000 0000 0623 3112, ze zmiennym symbolem 999.
      ⚠️ W tytule przelewu koniecznie wpisz swoje imię i nazwisko.
  3. Odbierz kartę – pocztą otrzymasz specjalną kartę identyfikacyjną (inną niż legitymacja członkowska SHS JAMES), z kodem QR, który strażnicy mogą zeskanować.

✅ Uprawnienie do poruszania się w terenie I–III UIAA jest bezterminowe.
❗ Ale – wymaga utrzymania członkostwa w SHS JAMES lub w krajowym związku alpinistycznym innego państwa.

Kursy

  • Terminy kursów wspinaczki o niższym stopniu trudności znajdziesz na stronie Horoškoly SHS JAMES.
  • Dokument opisujący sposoby uzyskania uprawnień dostępny jest na oficjalnej stronie JAMES.
  • Aktualny regulamin odwiedzania TANAP znajdziesz w zakładkach TANAP online.

Moja opinia – o co w tym chodzi?

W mojej ocenie ta zmiana trochę podcina skrzydła. Nie ma co się oszukiwać – jak nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o kasę. TANAP chce, aby weryfikować uprawnienia w systemie JAMES (odpłatnie).

Co to daje w praktyce?

a) Strażnicy skanują kartę i od razu wiedzą, czy masz uprawnienia.

b) Strażnicy TANAP nie mają prawa podważyć świadectwa kursu, którego posiadasz – jeśli jesteś wpisany w bazie, jesteś „czysty”.

c) JAMES nie respektuje kursów skałkowych. Kurs musi odbyć się w warunkach tatrzańskich.

Opinie Facebookowiczów

Temat wzbudził gorącą dyskusję na grupie Tatromaniacy. Oto kilka głosów:

Rafał:
„To co James pisze to może sobie pisać. Od 25 lat też było mówione, że nieznakowane tylko z przewodnikiem, a nie było ważnego regulaminu. Pytanie co jest w ustawie i regulaminach zatwierdzonych. Nie od dziś wiadomo, że TANAP jest oderwałby od współczesnego świata, a większy problem to robią IVBV. Tak zmora Polaków 😁 Słowacy są święci.”

Paweł:
„Pisałem do TANAP o interpretację regulaminu. Odsyłali do James, by weryfikować kursy. Pisałem im, że nie ma tego w regulaminie, to oni, że nie mają uprawnień by weryfikować kurs. James robi to odpłatnie: 20 euro + 20 euro administracyjna. Dostajesz kartę i strażnik wie, jakie masz uprawnienia. W regulaminie tego nie ma – to rodzaj wymuszenia i nabijania kasy.”

Przemysław:
„TANAP ci nie odpisze, bo został siłą zmuszony do zmiany rozporządzenia przez sąd. Który nakazał, żeby wszyscy mogli sobie chodzić po górach. Dlatego odsyłają cię do James. Jeśli masz dokumenty, a strażnik nie chce ich respektować, to nie wlepi ci mandatu, jak powiesz, że go nie przyjmiesz – bo wyrok sądu jest jednoznaczny.”

Magdalena:
„Z samą legitymacją potwierdzającą przynależność do klubu zrzeszonego z PZA i podaniu nazwy drogi wspinaczkowej na Gerlachu wystarczyło. Nawet podpowiedzieli, jak podejść pod interesującą nas drogę 😅 Ale fakt, sprawdzają czy nie idzie się wejściówką/zejściówką.”

Inny głos Przemysława:
„Kolejny post z narracją z dup… dramat. A tymczasem wszystko masz w rozporządzeniu. Żaden James, który lobbuje tylko siebie. Każdy, ale to każdy z jakąkolwiek legitymacją klubu górskiego może iść chodzić i się wspinać. Problem na Słowacji to IVBV (90% zarządu TANAP to IVBV). TANAP ma od zawsze problem z praworządnością.”

Podsumowanie

1. Poza szlakiem <III UIAA (czyli do II+) – albo przewodnik, albo certyfikat JAMES (można nie być członkiem JAMES, narodowość/obywatelstwo nie ma znaczenia). Karta Taternika nie kwalifikuje do chodzenia <III. Można się ubiegać o certyfikat na podstawie Karty Taternika (nie wiem, czy akceptują, ale można spróbować – raczej powinni zaakceptować).

2. Cena certyfikatu: 20 EUR dla „JAMESiaków”, 20+20 EUR dla nie-„JAMESiaków”. Taki certyfikat muszą też zrobić (czyli zapłacić) uprawnieni instruktorzy JAMES (np. instruktor wspinaczki wysokogórskiej musi zapłacić 20 EUR za to, żeby móc prowadzić kurs lekkiego alpinizmu 🤣).

3. Wspinanie/podejście pod drogę od III wzwyż: #KartaTaternika – tak, trzeba mieć jeszcze odpowiedni sprzęt i ubezpieczenie.

4. Sprawy biznesowe pomiędzy IVBV a JAMES zostały ustalone tak, że przewodnicy nie szkolą, a instruktorzy nie robią „czarnego przewodnictwa” → kurs lekkiego alpinizmu trwa minimum 4 dni, nie ma już „jednodniowych szkoleń z wejściem na Gerlach”.

Głosy gości / Wystaw ocenę
[Razem: 1 Średnia ocena: 5]